Παρισινή Κομμούνα: Ενα τέτοιο γεγονός δεν θα μπορούσε παρά να απασχολήσει τόσο ερευνητές και επιστήμονες όσο και συγγραφείς και λογοτέχνες, ακόμη και κινηματογραφιστές («Η νέα βαβυλωνία» των Γκριγκόρι Κόζιντσεφ και Λεονίντ Τράουμπεργκ, «Οι μέρες της Κομμούνας» – κινηματογραφημένη θεατρική παράσταση του Μπέρτολτ Μπρεχτ, «Η γιορτή της Μπαμπέτ» του Γκάμπριελ Αξελ, «1871» του Κεν ΜακΜάλεν, «Η Κομμούνα» του Πίτερ Γουότκινς κ.ά.).
Ωστόσο, στην ελληνική βιβλιογραφία δεν υπάρχουν όσα αναγνώσματα θα περίμενε κανείς, και όσα υπάρχουν είναι από συγκεκριμένους εκδοτικούς οίκους, γεγονός ενδεικτικό ίσως πως ακόμη και 150 χρόνια μετά, το θέμα «Παρισινή Κομμούνα» θεωρείται από δύσκολο έως επικίνδυνο (για λόγους που ελπίζω όλοι να κατανοούμε).
● «Η ΚΡΑΥΓΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ – Ιστορίες από την Παρισινή Κομμούνα» των Ζαν Βωτρέν, Ζακ Ταρντί (εκδόσεις ΚΨΜ)
Πρόκειται για ένα λαϊκό εικονογραφημένο μυθιστόρημα από την Παρισινή Κομμούνα. Χρειάστηκαν τέσσερα χρόνια για να ολοκληρώσει ο Ταρντί αυτή την τιτάνια εικονογραφική δουλειά, ενώ πριν από αυτόν ο Βωτρέν είχε αφιερώσει άλλα τρία χρόνια για τη συγγραφή του βιβλίου.
● «ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΟΔΟΦΡΑΓΜΑΤΑ – Αστικός Τύπος και ελληνικές συμμετοχές στον Γαλλοπρωσικό Πόλεμο και την Παρισινή Κομμούνα» της Ξένιας Μαρίνου (εκδόσεις ΚΨΜ)
Ο ακήρυχτος πόλεμος των αθηναϊκών εφημερίδων εξελίσσεται στη σκιά της επανάστασης του Παρισιού και κορυφώνεται κατά τη διάρκεια της καταστολής της. Από τις σελίδες τους θα παρελάσουν ιστορικές στιγμές της γαλλικής μητρόπολης, με αλήθειες, ψέματα και άφθονη κυβερνητική προπαγάνδα. Οι ελληνικές συμμετοχές στην Παρισινή Κομμούνα προκαλούν αμηχανία στην Αθήνα του 1871 και μπαίνουν στο περιθώριο της επικαιρότητας. Ολες τις παραπάνω πτυχές εξετάζει η ιστορικός του Γαλλικού Πολιτισμού, Ξένια Μαρίνου, σε αυτό το βιβλίο.
● «ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑ – ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΦΑΝΤΑΣΙΑΚΟ ΤΗΣ ΠΑΡΙΣΙΝΗΣ ΚΟΜΜΟΥΝΑΣ» της Κρίστιν Ρος (Εκδόσεις των Ξένων)
Η συγγραφέας (καθηγήτρια Συγκριτικής Λογοτεχνίας) δεν επιχειρεί τη χρονολογική παράθεση των συμβάντων της Παρισινής Κομμούνας, αλλά μια ανασύσταση της εξέγερσης, κυρίως μέσα από τις πολιτικές επινοήσεις, τις διαδικασίες χειραφέτησης και το πώς όλα αυτά ήταν ορατά στις καθημερινές πρακτικές των κομμουνάρων. Πρόκειται για μια ανασύσταση με βάση όσα είπαν και σκέφτηκαν οι κομμουνάροι για ό,τι έκαναν, ποιες λέξεις, ποιους όρους και ποιες εκφράσεις επινόησαν, δανείστηκαν, συζήτησαν ή απέρριψαν. Η έκφραση «κοινοτική πολυτέλεια» είναι μία από αυτές και αντανακλά νέες μορφές αλληλεγγύης και ανατροπής των κοινωνικών ιεραρχιών, το πώς να ανθίσει η ομορφιά στους κοινούς χώρους και το πώς η τέχνη είναι εγγενής σε κάθε όψη της καθημερινότητας, συμπεριλαμβανομένης της εργασίας!
● «Η ΠΑΡΙΣΙΝΗ ΚΟΜΜΟΥΝΑ ΤΟΥ 1871 ΚΑΙ Η ΙΔΕΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ» του Μιχαήλ Μπακούκιν (εκδ. Ελεύθερος Τύπος)
Πρόκειται για το πρώτο από τα κείμενα του Μπακούνιν που αναφέρεται στην Παρισινή Κομμούνα του 1871. Την Κομμούνα, της οποίας ο ίδιος ο Μαρξ δέχτηκε εκ των υστέρων την επιτυχία, αφού θεωρούσε (νωρίτερα) πως η σύσταση επαναστατικών κομμουνών είναι ουτοπία.
● «Η ΠΑΡΙΣΙΝΗ ΚΟΜΜΟΥΝΑ – ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ» των Πιότρ Κροπότκιν, Νίκου Β. Αλεξίου (εκδ. Ελεύθερος Τύπος)
Πρόκειται για χρονολογική ανασκόπηση των εξεγέρσεων και επαναστάσεων από το 1789 στο 1830 και 1840 και φυσικά της Κομμούνας του Παρισιού, ως της πρώτης μεγάλης αστεακής εξέγερσης της σύγχρονης εποχής, που αποτελεί ορόσημο στην ιστορία του παγκόσμιου εργατικού κινήματος και της ανθρώπινης χειραφέτησης γενικότερα. «Η Κομμούνα ήταν μια επανάσταση του 21ου αιώνα, ενώ η Ρωσική Επανάσταση ήταν μια επανάσταση του 19ου αιώνα», είχε επισημάνει η Ελλη Παπά στο βιβλίο της «Η Κομμούνα του 1871 – Επανάσταση του 21ου αιώνα» (εκδ. Δελφίνι – που ωστόσο είναι εξαντλημένο).
● «Η ΠΑΡΙΣΙΝΗ ΚΟΜΜΟΥΝΑ 18 ΜΑΡΤΙΟΥ-28 ΜΑΪΟΥ 1871: ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΚΑΙ ΜΕΡΙΚΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΙΠΩΘΗΚΑΝ ΓΙ’ ΑΥΤΗΝ» (Εκδόσεις των Συναδέλφων)
Το βιβλίο είναι ακριβώς αυτό που λέει ο τίτλος του. Πέρα από τα γεγονότα, αναλύει αυτό που πράγματι συνέβη: πώς η Κομμούνα έδωσε στη δημοκρατία τη βάση πραγματικά δημοκρατικών θεσμών, ίσως και χωρίς να είναι αυτός ο αρχικός της στόχος. Ειδικά όσον αφορά στοιχεία όπως η πάλη ενάντια σε καταπιεστικές πολιτικές δομές, η οικονομική απελευθέρωση της εργασίας υπέρ του εργάτη και η ίδια η χειραφέτηση της εργασίας που επετεύχθησαν τότε, όλα αυτά κάνουν τα προτάγματα της Κομμούνας πιο σύγχρονα από ποτέ, τώρα, 150 χρόνια μετά.